جوانی جمعیت؛ مسئلهای راهبردی برای آینده خوزستان
شیرین خبر- جوانی جمعیت، امروز دیگر یک شعار یا دغدغه مقطعی نیست؛ بلکه مسئلهای بنیادین، راهبردی و تعیینکننده برای آینده اقتصادی، اجتماعی و امنیتی کشور و بهویژه استان خوزستان به شمار میرود. روند نگرانکننده کاهش نرخ باروری و افزایش شتابان سالمندی، زنگ خطری است که اگر بهموقع و با نگاه علمی، جامع و بینبخشی به آن پاسخ داده نشود، پیامدهای آن در دهههای آینده جبرانناپذیر خواهد بود.
استان خوزستان، با وجود برخورداری از ظرفیتهای عظیم انسانی، فرهنگی و اقتصادی، در سالهای اخیر با کاهش تمایل به فرزندآوری، افزایش سن ازدواج و تغییر الگوهای جمعیتی مواجه شده است. این وضعیت، نتیجه مجموعهای از عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی ادراکی است و نیازمند سیاستگذاری هوشمندانه، حمایت عملی و اقناع اجتماعی است.
در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، حدود ۵۹ درصد از تکالیف و احکام بهطور مستقیم در حوزه مأموریتهای نظام سلامت و بهداشت تعریف شده و مابقی آن بر عهده سایر دستگاهها، نهادهای اجرایی، فرهنگی و اقتصادی کشور قرار دارد. این موضوع بهروشنی نشان میدهد که هرچند نقش حوزه بهداشت محوری و تعیینکننده است، اما تحقق کامل اهداف جوانی جمعیت بدون همراهی و مسئولیتپذیری سایر دستگاهها امکانپذیر نخواهد بود.
نظام سلامت، بهعنوان یکی از ارکان اصلی تحقق سیاستهای جوانی جمعیت، نقش مهمی در تأمین سلامت مادران، ارتقای کیفیت مراقبتهای بارداری، زایمان ایمن، حمایت از فرزندآوری سالم و کاهش دغدغههای بهداشتی خانوادهها ایفا میکند. در همین راستا، دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز و مرکز بهداشت استان خوزستان، جوانی جمعیت را نه بهعنوان یک تکلیف اداری، بلکه بهمثابه مسئولیتی ملی و آیندهساز دنبال میکنند.
اجرای برنامههای مراقبتی هدفمند، توسعه خدمات مشاوره ازدواج و فرزندآوری، حمایت از مادران باردار و کودکان، آموزش و فرهنگسازی مبتنی بر شواهد علمی، و تقویت زیرساختهای بهداشتی در مناطق کمتر برخوردار، از جمله اقداماتی است که با جدیت در دستور کار نظام سلامت استان قرار دارد. این اقدامات در راستای تحقق هدفگذاری کلان کشور مبنی بر افزایش نرخ باروری کل به بیش از ۲.۵ تا سال ۱۴۰۷ طراحی و اجرا میشوند؛ هدفی که دستیابی به آن نیازمند استمرار، انسجام و همکاری همهبخشی است.
با این حال، باید بهصراحت تأکید کرد که جوانی جمعیت صرفاً مسئله حوزه سلامت نیست. موفقیت در این مسیر، نیازمند همافزایی واقعی همه دستگاههای اجرایی، نهادهای فرهنگی، رسانهها، دانشگاهها و بخش خصوصی است. ایجاد امنیت شغلی، کاهش دغدغههای اقتصادی، تقویت امید اجتماعی، تسهیل ازدواج جوانان و اصلاح نگرشها نسبت به فرزندآوری، اجزای جداییناپذیر این راهبرد ملی هستند.
رسانهها در این میان نقش کلیدی دارند؛ چرا که میتوانند با روایت درست، مسئولانه و امیدآفرین، از جوانی جمعیت یک گفتمان اجتماعی فراگیر بسازند و با پرهیز از نگاه شعاری، به تبیین علمی و واقعبینانه این مسئله کمک کنند.
امروز بیش از هر زمان دیگری، خوزستان به نسلی پویا، سالم و امیدوار نیاز دارد. جوانی جمعیت، سرمایهگذاری برای آیندهای است که در آن توسعه پایدار، امنیت اجتماعی و پیشرفت همهجانبه معنا پیدا میکند. اگر امروز تصمیم درست بگیریم و اقدام مؤثر انجام دهیم، فردای خوزستان، فردایی زنده، پرنشاط و توانمند خواهد بود.
✍️ *به قلم: دکتر مهرداد شریفی – معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اهواز و رئیس مرکز بهداشت استان خوزستان*