توان فنی و دانش متخصصان و پژوهشگران داخلی؛ نمونه‌ای از اتکا به ظرفیت‌های بومی برای حل مسائل اساسی صنعت فولاد
شرکت فولاد خوزستان با اجرای پروژه مهم در حوزه نسوز کوره آهک، بومی‌سازی آجر نیمه‌سنگین شاموتی و بازطراحی آجرچینی کوره—گام مؤثری در کاهش مصرف انرژی، افزایش پایداری تولید و حذف وابستگی به تأمین خارجی برداشته است. این پروژه که با همکاری نزدیک واحد تحقیقات و تکنولوژی و بهره‌برداری انجام شد، اکنون به‌عنوان یکی از دستاوردهای شاخص این شرکت معرفی می‌شود.
تشکیل تیم تحقیقاتی و تعریف پروژه
عماد مزینی رئیس تحقیق و توسعه فولاد خوزستان، گفت: هم‌زمان با افزایش محدودیت‌های گاز در کشور، چالش‌های انرژی به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های صنعت فولاد تبدیل شده است. او افزود: «به همین دلیل تشکیل یک تیم تحقیقاتی متشکل از پژوهشگران داخلی ضرورت داشت تا بتوانیم با افزایش راندمان به کیفیت پایدار و کاهش توقفات دست یابیم .»
تحلیل حرارتی و ضرورت بازطراحی
علی محبی رئیس بهره‌برداری و نت واحد آهک فولاد خوزستان، در تشریح ضرورت اجرای این طرح گفت که اندازه‌گیری‌های میدانی طی دو سال گذشته نشان داده بود دمای بدنه کوره در برخی نقاط به ۴۳۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد؛ رقمی بالاتر از محدوده مجاز برای آلیاژ SM41A که پوسته اصلی کوره از آن ساخته شده است. به گفته او، این شرایط خطر آسیب مکانیکی، کاهش عمر پوسته و افزایش تنش‌های حرارتی را تشدید می‌کرد و لزوم آغاز یک تحلیل مهندسی دقیق را آشکار ساخت.
بومی‌سازی آجر شاموتی
مزینی در توضیح بخش نخست پروژه گفت که متخصصان داخلی با همکاری یک تولیدکننده نسوز بومی استان، توانستند فرآیند بومی‌سازی آجر نیمه‌سنگین شاموتی را کامل کنند. به گفته او، این اقدام نه‌تنها تأمین این آجرها را پایدار کرد، بلکه موجب صرفه‌جویی ارزی سالانه حدود ۵۰ هزار دلار شد و وابستگی به واردات را به‌طور کامل حذف کرد.
بازطراحی آجرچینی و دستاوردهای اجرای طرح
محبی در ادامه گفت که این بازطراحی بر پایه محاسبات مهندسی دقیق انجام شد و نتیجه آن کاهش حدود ۱۰ درصدی مصرف گاز—معادل ۴.۵ میلیون مترمکعب در سال—و ایجاد شرایط حرارتی پایدارتر در منطقه پخت کوره بود. او اضافه کرد: «بهبود وضعیت حرارتی، تنش‌های گرمایی را کاهش داد و سبب ارتقای راندمان تولید شد. این طرح باعث شد توقفات کوره حدود ۱۵ درصد کاهش یابد، آماده‌به‌کاری افزایش پیدا کند، کیفیت پخت بهتر شود و تناژ تولید تا ۲۰ درصد رشد کند. کاهش استرس حرارتی نیز ضریب ایمنی پرسنل و تجهیزات را به‌طور محسوسی بالا برد.»
ارزش فنی و بومی بودن دستاورد
مزینی نیز در جمع‌بندی تأکید کرد که پیشبرد کامل این پروژه‌ها تنها به‌واسطه توان فنی و دانش پژوهشگران داخلی ممکن شد و نمونه‌ای روشن از اتکا به ظرفیت‌های بومی برای حل مسائل بنیادین صنعت فولاد است. او گفت: «این دستاورد نشان داد که می‌توان با دانش داخلی، هم مصرف انرژی را کاهش داد و هم پایداری تولید را تضمین کرد.»
دستاوردهای حاصل از این دو پروژه، تنها مجموعه‌ای از اصلاحات فنی یا صرفه‌جویی‌های اقتصادی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده جهشی واقعی در مسیر خوداتکایی، توسعه دانش فنی و تقویت توان مهندسی داخلی در فولاد خوزستان است. موفقیت بومی‌سازی آجر شاموتی و بازطراحی مهندسی کوره آهک ثابت کرد که با اتکا به ظرفیت‌های انسانی، پژوهشگران خلاق و مهندسان متخصص، می‌توان پیچیده‌ترین چالش‌های صنعتی را بدون وابستگی خارجی حل کرد و حتی به الگوی سایر واحدهای صنعتی کشور تبدیل شد.
فولاد خوزستان با پشتوانه این موفقیت‌ها آماده است تا با اجرای پروژه‌هایی از این دست به پایداری تولید در صنعت فولاد و صنایع مشابه خدمات فنی ارائه دهد.